TRÀ TIM SEN

Tâm sen là mầm màu lục sẫm ở phần trong của quả sen, tên thuốc trong y học cổ truyền là liên tâm. Vị đắng, không độc, tính hàn, vào kinh tâm có tác dụng an thần, thanh tâm, điều nhiệt, điều trị mất ngủ, tâm phiền (hâm hấp, sốt khó chịu, bứt rứt, khát nước, thổ huyết). Liều dùng hàng ngày: 4-8g dưới dạng thuốc sắc, hãm hoặc hoàn tán.

Tâm sen thường phối hợp với các vị thuốc khác theo những công thức sau:

- Chè an thần gây ngủ: Tâm sen 5g, lá vông 20g, táo nhân 10g, hoa nhài tươi 10g. Tâm sen sao thơm; táo nhân sao đen, đập dập; lá vông sấy khô, tán bột. Tất cả trộn đều, hãm với 1 lít nước, cho hoa nhài vào khi nước thuốc còn ấm, rồi uống làm nhiều lần trong ngày.

- điều trị mất ngủ do nóng trong, tiểu ít: Tâm sen 8g, cam thảo 5 tán bột, hãm với nước sôi uống trong ngày.

- điều trị khó ngủ, tâm phiền, hồi hộp, lo âu: Tâm sen 8g, hạt muỗng sao, mạch môn, bá tử nhân, ngưu tất, dành dành, sinh địa, đậu đen, mỗi thứ 16g; hoài sơn, đại táo, mỗi thứ 10g, cam thảo 6g. Tất cả phơi khô, sắc với 400ml nước còn 100ml, uống làm hai lần trong ngày.

Hoặc chỉ dùng tâm sen và hạt muồng sao cũng được. Có thể hãm uống. Kiêng cà phê, nước chè đặc.

- điều trị suy nhược cơ thể ở người bị viêm phế quản mạn tính, lao phổi: Tâm sen 8g, ý dĩ, đan bì, sinh địa, bạch thược, đẳng sâm, mỗi vị 12g. Quy bản, mạch môn, ngũ vị tử mỗi vị 10g. Trần bì, chích cam thảo mỗi vị 6g. Đại táo 4 quả. Tất cả sắc với 400ml nước còn 100ml, uống làm hai lần trong ngày.

- điều trị ù tai, lưng đau, nước tiểu vàng, di tinh, mộng tinh: Tâm sen 8g, đậu đen 20g, thục địa 20g, khiếm thực 16g, hạt sen 16g, quả dành dành sao 12g, hạt hòe 10g. Sắc uống ngày một thang.

- Hỗ trợ điều trị đái tháo đường: Tâm sen 8g, thạch cao 20g, sa sâm, thiên môn, mạch môn, hoài sơn, bạch biển đậu, ý dĩ, mỗi vị 12g. Sắc uống trong ngày.

Tâm sen còn được phối hợp với aminazin trong điều trị chứng tâm thần phân liệt để làm giảm độc tính của aminazin.

Tác dụng của tâm sen

Theo kinh nghiệm dân gian, khi mất ngủ, ngoài việc dùng các thuốc an thần của y học hiện đại, người ta uống cả trà tâm sen. Đây không phải là công dụng duy nhất của loại trà này.

Theo y thư cổ, trà tâm sen có công dụng thanh tâm (giải nhiệt trong tạng tâm), giáng áp (hạ huyết áp), sáp tinh (giữ cho tinh khí được bền chặt) và chỉ huyết (cầm máu). Nó thường được dùng để điều trị các chứng bệnh như đầu choáng mắt hoa, hay hồi hộp đánh trống ngực, nhịp tim nhanh, mất ngủ. Cách dùng cụ thể: tâm sen 3 g rửa sạch, hãm với nước sôi trong bình kín, sau chừng 15 phút thì dùng được, uống thay trà trong ngày.

Kết quả nghiên cứu hiện đại cho thấy, tâm sen có tác dụng hạ huyết áp thông qua cơ chế làm giãn cơ trơn thành mạch máu và giảm trở lực huyết quản, phòng chống rối loạn nhịp tim, ức chế quá trình ngưng tập tiểu cầu, chống oxy hóa. Nó cũng cải thiện tình trạng thiếu máu cơ tim nhờ khả năng làm giãn thành mạch máu, giảm lượng tiêu thụ oxy của cơ tim và cải thiện lưu lượng tuần hoàn động mạch vành.

Hướng dẫn sử dụng tâm sen

Ngoài cách dùng tâm sen dưới dạng trà dược, sách Trung dược dưỡng sinh còn giới thiệu cách chế thành cháo liên tử tâm với công thức sau: Liên tử tâm 5 g, gạo tẻ 100 g, hai thứ đem ninh nhừ thành cháo, chế thêm một chút đường phèn, chia ăn vài lần trong ngày. Món ăn này có công dụng thanh nhiệt, lương huyết, dưỡng tâm, an thần, được dùng điều trị các chứng bệnh suy nhược cơ thể ở người già, hoa mắt chóng mặt, đau mắt đỏ, cao huyết áp, nôn hoặc ho ra máu, đại tiện ra máu, táo bón kéo dài...

Lưu ý: Tâm sen tính lạnh nên những người tỳ vị hư yếu, hay rối loạn tiêu hóa và đi lỏng mạn tính không được dùng.

* Ghi chú: Hiệu quả của sản phẩm tuỳ thuộc vào thể trạng mỗi người.